Abces gan

I. ĐẠI CƯƠNG

• Là tình trạng viêm, nhiễm khuẩn và nung mủ ở gan
• Nguyên nhân : amip, vi trùng sinh mủ
• Xâm nhập

1. Từ tiêu hóa qua TM cửa và bạch huyết
2. Nhiễm khuẩn huyết
3. Nhiễm trùng đường mật ngược dòng
4. Tiếp cận : abces dưới cơ hoành,ung thư đại tràng, thủng dạ dày
5. Chấn thương

 

 

Theo mặt cắt ngang

II. ABCES GAN DO AMIP

1>Đại cương

• Tác nhân 
• Entamoeba hystolytica : là thể hoạt động và gây bệnh 
• E.minuta : sống cộng sinh trong lòng đại tràng, không gây bệnh 
• Dạng kén : lây lan bệnh

• Đường xâm nhập 
• Kén amip theo phân ra ngoài, có thể tồn tại 10-15 ngày 
• Ăn thức ăn nhiễm kén amip--> ruột non tạo kén 04 nhân (amip non). Amip non ăn HC, vi trùng, mảnh thức ăn 
• Vị trí tổn thương : gan P chiếm 70%

2>Triêu chứng

• Tiền sử nhiễm amip ruột
• Giai đoạn đầu : viêm gan do amip, vài ngày
•  Sốt nhẹ 
• Gan to và đau

• Giai đoạn abces gan 
• Sốt cao (39-40 độ C) kèm rét run
•  Vẻ mặt nhiễm trùng 
• Gan to & đau 
• Khác: 
• Tràn mủ màng phổi
•  Viêm phúc mạc

3>Xét nghiệm

3.1>Xn không đặc hiệu

• CTM
• VS
• Men gan: ít ảnh hưởng
• Billirubin

3.2>Tìm dấu chứng amibe

• Tìm amip/ phân
• Soi : nhạy không cao
• PCR amip : nhạy và đặc hiệu cao

• HT chẩn đoán amip : không đặc hiệu
• Chọc hút mủ :

3.3>Hình ảnh

• Siêu âm :
• là mộ t chẩn đoán ban đầu: nhanh,ít tốn kém, dể làm, không nguy hiểm,...
• Độ nhạy 75-80%
• Hình ảnh thường là một khối tròn/bầu dục, giảm âm
• Có thể phân biệt abces với u hay khối rắn khác

• CT
• Độ nhạy cao(88-95%) nhưng không đặc hiệu
• Có cản quang giúp phân biệt apxe gan từ khối u mạch máu

Một số hình ảnh

• Khác : MRI, Chụp quét với Technetium-99, chụp mạch máu gan,...có ích trong một số trường hợp nhưng không thể phận biệt được tác nhân gây abces

4>Chẩn đoán

• Gợi ý
• Lâm sàng:tam chứng Fontan : Sốt+Gan to+Đau vùng gan
• Hình ảnh
• Dấu chứng amip/ xét nghiệm

• Phân biệt
• Abces gan vi trùng: bệnh cảnh nhiễm trùng, đa ổ abces,...
• Với abces mật quản : Tiền sử sỏi/ giun chui đường mật,tam chứng Charcot
• Ung thư gan: dựa vào hình ảnh, alpha-FP
• Viêm túi mật cấp

5>Điều trị

5.1>Nội khoa

• Diệt amip mô :
• Emetin : 10-14 ngày, nhiều tác dụng phụ, thường được sử dụng như bước thứ 2 khi điều trị ban đầu với metronidazole thất bại.
• Metronidazole : diệt cả amip mô và lòng ruột, liều 30-50mg/kg trong 10-15 ngày, hiệu quả điều trị #90%
• Khác : Tinidazol, Cloroquin, Ery, Tetra, Doxy,…

• Diệt amip trong lòng ruột
• Diloxanide,Iodoquinol (Direxiode)
• Metronidazole 30-50mg/kg

• Chọc hút mủ kết hợp

5.2>Phẫu thuật : hạn chế!

Một số khuyến cáo ngoại khoa dẫn lưu mủ

• Nguy cơ vỡ abces cao : kích thước>5cm

• Abces ở gan trái : dễ viêm phúc mạc, dò vào màng tim

• Nội khoa thất bại sau 5-7 ngày điều trị

• Không thể phân biệt với abces do vi trùng

III. ABCES GAN DO VI TRÙNG

1>Đại cương

• Đơn độc hoặc nhiều ổ
• Ít gặp, chủ yếu ở người già 60-70t
• Thường diển tiến bán cấp sau nhiễm trùng tiên phát

2>Xét nghiệm

• Xn không đặc hiệu
• BC tăng
• VS tăng
• Phosphotas kiềm tăng

• Vi trùng : Cấy máu, cấy mủ

• Hình ảnh : SAB, CT bụng

3>Điều trị

• Dẫn lưu mủ

• Kháng sinh : CIII  +Amino +Metro

MỘT SỐ HÌNH ẢNH

H1: Khối abces lớn ở thuỳ P của gan do vi trùng

H2: Khối abces gan trái do vi trùng